Rzut okiem na Kaszuby :)

Jest do drugi z serii artykułów na temat kultury Kaszub. Fascynacja tą grupą etniczną zaczęła się po odbyciu projektu europejskiego pt: "Etniczne fascynacje gimnazjalisty - Ślązacy i Kaszubi". Podczas wyjazdu projektowego poznałem wiele fascynujących informacji i ciekawostek. Dlatego postaram się wam je przybliżyć. Dziś zajmiemy się architekturą i strojem kaszubskim :)

Dla większości z nas pierwsze skojarzenie z hasłem "Kaszubska architektura" to domy o białych ścianach „w kratę” z czarnego szkieletu z belek, zwanych popularnie murem pruskim. Warto jednak zaznaczyć, że te właśnie były charakterystyczne głównie dla terenów zamieszkałych przez Słowińców, gdzie dominującym elementem krajobrazu było budownictwo szkieletowe. Od wieków domy i zabudowania gospodarcze wznoszono w ten sposób, że najpierw stawiano drewniany, dębowy szkielet, który wypełniano 

specjalnie przygotowaną gliną, mieszana ze słomą lub sianem zwijanym w specjalne warkocze i przeplatanymi między belkami wspomnianego szkieletu. Dębowe drewno z czasem ciemniało, więc gliniane wypełnienie, każdego roku bielone, odcinało się od niego coraz bardziej. Typowa ściana tutejszego budynku wygląda jak płachta pocięta pionowymi, poziomymi i skośnymi ciemnymi liniami jej szkieletu. Stąd częste określenie charakteryzujące Pomorze – „Kraina w kratę”.

Pierwsze wsie i osady zakładane na Pomorzu miały charakter rybacki. Z czasem wraz z uprawą ziemi zaczynają się pojawiać  pomieszczenia dla zwierząt, na narzędzia rolnicze i do magazynowania zbieranych plonów. Mniejsze wsie związane były z piecami smolnymi, hutami szkła, młynami lub tartakami.

Co do ubioru natomiast, nie wiadomo jak wyglądał autentyczny ludowy strój kaszubski, bo szybko ręczne wykonanie zastąpiła produkcja masowa, uproszczająca niestety wzory haftów i inne elementy charakterystyczne dla niego. Strój używany dzisiaj przez zespoły folklorystyczne, zostały odtworzone na podstawie źródeł historycznych.

Kaszubkę zobaczyć można było w jednobarwnej spódnicy (kitel, czitel), szerokiej z kilkoma nawet halkami (ich ilość była wyznacznikiem zamożności), czasem wykończonej czarnym pasem. Do niej zakładała fartuch (szertuch) w kwiatowe wzory lub biały, haftowany oraz biała bluzkę o szerokich rękawach, wiązanych w mankiety wstążką w kolorze spódnicy. Na to gorsecik (serdak) pluszowy lub płaszcz (jupa, kabat). Dziewczyna zdobiła głowę wiankiem, a mężatka zakładała na głowę haftowany bądź gładki czepiec. Stroju dopełniały czarne buty na obcasie lub płaskie pantofelki (wiksówki).

Mężczyzna ubrany bywał w białą płócienną koszulę wiązaną pod szyją tasiemką, kamizelkę (liwk) i białe spodnie (buksy) wpuszczone w czarne buty z wysoką cholewką. Na wierzch granatowa sukmana, na podszewce, zdobiona mosiężnymi guzikami, która najczęściej przechodziła w rodzinie z ojca na syna. Na głowie noszono czarny filcowy kapelusz, który jeśli mężczyzna był kawalerem – dodatkowo zdobiło piórko. Skórzane buty nazywano natomiast skorznie.

 Źródło:

Wiedza własna :) oraz;

http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/15036,swolowo-stolica-krainy-w-krate.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Str%C3%B3j_kaszubski
http://www.polalech.pl/kaszubski-opis.htm
http://www.polskatradycja.pl/folklor-regionalny/stroje-ludowe/pomorze-kujawy-i-wielkopolska/126-stroj-kaszubski.html

Zdjęcia pochodzą z prywatnego zbioru :)